Η υπογονιμότητα είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα σύγχρονα ζευγάρια. Στο 30% των περιπτώσεων υπογονιμότητας το πρόβλημα εντοπίζεται στον άνδρα. Σε ένα άλλο 30% συνυπάρχουν ανδρικός και γυναικείος παράγοντας.
Λοιμώξεις του γεννητικού συστήματος από κοινά μικρόβια
Οι φλεγμονές του γεννητικού συστήματος, και μάλιστα οι χρόνιες, μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητά του προκαλώντας αύξηση των συγκολλήσεων των σπερματοζωαρίων, δημιουργία αντισπερματικών αντισωμάτων, μείωση της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων και ενδεχομένως, απόφραξη της αποχετευτικής μοίρας του σπέρματος.
Ειδικές φλεγμονές
Φυματίωση, Σύφιλη , ορχίτιδα μετά από παρωτίτιδα.
Σαν κιρσοκήλη θεωρείται η διάταση του φλεβικού πλέγματος του σπερματικού τόνου, δηλαδή των φλεβών που συγκεντρώνουν το αίμα από τον όρχι. Η κιρσοκήλη δημιουργείται συνήθως αριστερά σε ποσοστό 80 έως 98%. Η κιρσοκήλη δεξιά είναι σπάνια (κάτω από 2%) ενώ αμφοτερόπλευρα είναι σαφώς συχνότερη (έως και 20%). Η θεραπεία της κιρσοκήλης είναι εγχειρητική και γίνεται με απολίνωση της έσω σπερματικής φλέβας.
Είναι η κατάσταση κατά την οποία ο όρχις δεν βρίσκεται στη φυσιολογική του θέση μέσα στην κοιλότητα του οσχέου. Ο όρχις κατά την εμβρυϊκή ζωή κατεβαίνει σιγά-σιγά μέσω του βουβωνικού πόρου και καταλήγει λίγο πριν τη γέννηση στην οσχεϊκή κοιλότητα. Η θεραπεία είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική και συνίσταται στην ανεύρεση και παρασκευή του όρχεως, την τοποθέτησή του μέσα στην κοιλότητα του οσχέου και την καθήλωσή του στο σημείο αυτό. Ως κατάλληλη ηλικία για την εκτέλεση της επέμβασης, προτείνεται η ηλικία των 2 ετών, καθώς η πρώιμη αντιμετώπιση της κρυψορχίας θεωρείται ότι μπορεί να περιορίσει τις επιπλοκές που οι έκτοποι όρχεις παρουσιάζουν.
Οι ασθενείς με υπερπρολακτιναιμία συχνά έχουν μειωμένη libido, μπορεί να παρουσιάζουν στυτική δυσλειτουργία και διακοπή της σπερματογένεσης. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ακολουθείται θεραπεία με βρωμοκρυπτίνη για να ελαττωθούν τα υψηλά επίπεδα προλακτίνης
Η σπερματογένεση επηρεάζεται σημαντικά από την αύξηση της θερμοκρασίας του όσχεου. Οι όρχεις για να παράγουν καλής ποιότητας σπερματοζωάρια πρέπει να βρίσκονται εντός του όσχεου όπου παρουσιάζεται θερμοκρασία 0.8 0C χαμηλότερη από το υπόλοιπο σώμα. Σφιχτά παντελόνια, ζώνες στην περιοχή, στενά τζιν αυξάνουν τη θερμοκρασία των όρχεων, ειδικότερα όταν συνδυάζονται με πολύ ζεστά μπάνια και σάουνες. Η εργασία σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία και για μεγάλες χρονικές περιόδους μπορεί επίσης να επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος. Εργαζόμενοι σε επαγγέλματα που απαιτούν επαφή με τοξικές ουσίες παρουσιάζουν ελαττωμένη γονιμότητα αφού οι ουσίες αυτές διαταράσσουν την ορμονική ισορροπία και ελαττώνουν την παραγωγή σπέρματος. Στα επικίνδυνα χημικά περιλαμβάνονται: βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος, το νικέλιο, ο υδράργυρος, εντομοκτόνα, πετροχημικά, βενζόλιο, ξυλόλη, αναισθητικά αέρια και ακτινοβολία.
Η λήψη σπέρματος γίνεται με αυνανισμό μετά από 2-5 ημέρες αποχής. Η συλλογή του σπέρματος μπορεί να γίνει και σε ειδικό προφυλακτικό κατά τη διάρκεια της συνουσίας. Πιθανόν να χρειαστούν δύο δείγματα με απόσταση τουλάχιστον 1 μηνός για πιο σίγουρα αποτελέσματα. Η εξέταση σπέρματος μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες για τον όγκο του σπερματικού υγρού, για τον αριθμό των σπερματοζωαρίων, την κινητικότητα και την μορφολογία τους.
Ο έλεγχος συνήθως περιλαμβάνει τις ορμόνες FSH και LH , την τεστοστερόνη, την προλακτίνη και την TSH. Ζητείται συνήθως όταν ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερος από 10×106 /ml.
Αν υπάρχει σοβαρού βαθμού ολιγοσπερμία ή αζωοσπερμία μπορεί να ζητηθεί να γίνει καρυότυπος από το περιφερικό αίμα (έλεγχος χρωμοσωμάτων) καθώς και έλεγχος για μικροελλείψεις στο Y-χρωμόσωμα.
Οξειδωτικό τεστ
Έλεγχος κατάτμησης του DNA (Sperm Fragmentation Test)
Έλεγχος για αντισπερματικά αντισώματα
Σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας είναι δυνατόν να γίνει λήψη σπερματοζωαρίων, με τη χρήση μιας λεπτής σύριγγας, απευθείας από την επιδιδυμίδα (PESA) ή τον όρχι( TESA ) . Εναλλακτικά γίνεται τομή στον όρχι και λήψη ορχικού ιστού (TESΕ ) . Τα σπερματοζωάρια που λαμβάνονται με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιούνται για τη γονιμοποίηση των ωαρίων με τη μέθοδο της μικρογονιμοποίησης. Η μικρογονιμοποίηση (ICSI) διαφέρει από την κλασική γονιμοποίηση στο ότι ο εμβρυολόγος επιλέγει ένα σπερματοζωάριο και το εγχέει μέσα στο ωάριο αντί η γονιμοποίηση να λάβει χώρα σε ένα δισκίο όπου πολλά σπερματοζωάρια τοποθετούνται γύρω από ένα ωάριο. Με τη μέθοδο IMSI ο εμβρυολόγος μπορεί να επιλέξει το ιδανικό, από άποψη μορφολογίας, σπερματοζωάριο χρησιμοποιώντας μικροσκόπιο με πολύ μεγαλύτερη μεγέθυνση από τα συνηθισμένα.
Ο Κωνσταντίνος Δημητρόπουλος είναι Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, εξειδικευμένος στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση (IVF) και την Ενδοσκοπική Χειρουργική. Επικοινωνήστε μαζί του και λύστε το πρόβλημα της ανδρικής υπογονιμότητας.
