Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο πάνω από 200.000 άτομα ηλικίας κάτω των 49 ετών διαγιγνώσκονται με κάποια μορφή καρκίνου. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει συντελεστεί μεγάλη πρόοδος στην αντιμετώπιση του καρκίνου, ιδιαίτερα με την χημειοθεραπεία , πράγμα που έχει οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών. Επειδή οι θεραπείες για τον καρκίνο έχουν βλαπτική επίδραση στο αναπαραγωγικό σύστημα τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών , είναι σημαντικό , ο ογκολόγος να παραπέμψει τον/την ασθενή σε ειδικό υπογονιμότητας όπου θα συζητήσει τόσο την πιθανή βλαπτική δράση της θεραπείας στο αναπαραγωγικό σύστημα όσο και τις επιλογές που έχει για μελλοντική διατήρηση της γονιμότητάς του/της.
Για γυναίκες που έχουν σύντροφο ή για όσες είναι διατεθειμένες να χρησιμοποιήσουν σπέρμα δότη η κρυοσυντήρηση εμβρύων είναι η καλύτερη επιλογή.
Η διαδικασία περιλαμβάνει την διέγερση των ωοθηκών και ακολούθως την συλλογή των ωαρίων με την ωοληψία. Τα ωάρια στην συνέχεια γονιμοποιούνται με το σπέρμα (IVF ή ICSI) στο εργαστήριο και αφού παραμείνουν για 2 – 7 ημέρες στη συνέχεια καταψύχονται. Το ποσοστό επιτυχίας εγκυμοσύνης εξαρτάται από τον αριθμό και την ποιότητα των καταψυχθέντων εμβρύων και από τη ηλικία της γυναίκας.
Η διαδικασία κι εδώ περιλαμβάνει διέγερση των ωοθηκών και ωοληψία και στην συνέχεια κατάψυξη των ώριμων ωαρίων. Είναι επιλογή για γυναίκες χωρίς σύντροφο αλλά και για γυναίκες που για λόγους συνειδησιακούς δεν επιθυμούν κατάψυξη εμβρύων. Εδώ και πάλι η ηλικία της γυναίκας και ο αριθμός των καταψυχθέντων ωαρίων παίζει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία επίτευξης εγκυμοσύνης.
Διέγερση των ωοθηκών και κρυοσυντήρηση εμβρύων και ωαρίων
Η διέγερση των ωοθηκών είναι η καλύτερη στρατηγική για την επίτευξη εγκυμοσύνης στο μέλλον.
Επειδή συνήθως η γυναίκα θα υποβληθεί σε μία μόνο διέγερση πριν την χημειοθεραπεία είναι σημαντικό να παραχθεί επαρκής αριθμός ωαρίων για να μεγιστοποιήσει την πιθανότητα μελλοντικής εγκυμοσύνης. Σήμερα έχουμε την δυνατότητα η διέγερση των ωοθηκών να ξεκινά οποιαδήποτε στιγμή του κύκλου και όχι μόνο στην αρχή του και έτσι είναι εφικτό να προλάβουμε να ολοκληρωθεί η θεραπεία στο χρονικό διάστημα από την στιγμή της διάγνωσης μέχρι την έναρξη της χημειοθεραπείας.
Στις γυναίκες με καρκίνο του μαστού συνήθως εκτός από τις γοναδοτροπίνες χορηγούμε και λετροζόλη ή ταμοξιφαίνη ώστε τα επίπεδα των οιστρογόνων να παραμένουν χαμηλά.
Αν η γυναίκα δεν θέλει να υποβληθεί σε διέγερση ωοθηκών μπορεί με την τεχνική IVM (IN VITRO MATURATION) να γίνει συλλογή ανώριμων ωαρίων χωρίς την χρήση φαρμάκων και στη συνέχεια αυτά να ωριμάσουν στο εργαστήριο. Τα ώριμα πλέον ωάρια είτε καταψύχονται είτε γονιμοποιούνται για να καταψυχθούν ως έμβρυα.
Η τεχνική αυτή έχει προταθεί κυρίως για προεφηβικά κορίτσια και για γυναίκες που δεν μπορούν να μεταθέσουν την έναρξη της θεραπείας ώστε να υποβληθούν σε διέγερση ωοθηκών. Η λήψη ιστού από τις ωοθήκες γίνεται συνήθως με λαπαροσκόπηση και ο ιστός τεμαχίζεται σε μικρά κομμάτια τα οποία ακολούθως καταψύχονται. Όταν χρειαστεί τα κομμάτια αυτά μεταμοσχεύονται στην περιοχή της πυέλου.
Σε γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία στην περιοχή της πυέλου, οι ωοθήκες μπορεί χειρουργικά να μετατοπιστούν έξω από το πεδίο δράσης της ακτινοβολίας. Η επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει κατά το αρχικό ογκολογικό χειρουργείο ή αργότερα.
Η κρυοσυντήρηση του σπέρματος μετά από εκσπερμάτιση ή η κρυοσυντήρηση ορχικού ιστού μετά από επέμβαση στον όρχι (TESΕ ) πρέπει να προτείνεται σε κάθε άνδρα που πρόκειται να υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις καρκίνου του όρχεος. Για τα αγόρια πριν την εφηβεία που ακόμα δεν παράγουν σπέρμα η κατάψυξη ορχικού ιστού θεωρείται ερευνητική διαδικασία με την ελπίδα ότι στο μέλλον θα μπορέσουμε από τον ανώριμο ορχικό ιστό να παραχθεί σπέρμα.
Ο Κωνσταντίνος Δημητρόπουλος είναι Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος και εξειδικευμένος στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση (IVF). Κλείστε ραντεβού μαζί του για τον σχεδιασμό ενός εξατομικευμένου πλάνου για την διατήρηση της γονιμότητάς σας.
